Op een dag is het ineens zover.. Uit de mond van jouw altijd eerlijke, lieve kindje klinkt opeens een leugen. Je kunt je oren niet geloven. Het valt meteen op; het gezicht erbij spreekt boekdelen. Hoe reageer je? Waarom is je kind niet eerlijk? Is dit een teken van moreel gebrek?
Maak je geen zorgen, op een gegeven moment komt je kind in een leeftijdsfase dat het leugentjes ontdekt. In het begin gaat het allemaal wat stuntelig, maar je kind zal er steeds beter in worden de waarheid voor jou te verdoezelen. En nee, dat is zeker geen teken van immoraliteit. Het zegt eerder wat over de intelligentie van jouw kind, slimmere kinderen liegen vaak eerder.
Ouder kind liegt meer
Cognitief vraagt het nogal wat van je kind om te liegen. Om bewust te kunnen liegen, moet je jezelf allereerst kunnen verplaatsen in een ander: wat weet deze al wel en niet. Kinderen van 6 jaar kunnen dit al best aardig. Vanaf een jaar of 9 zijn kinderen zich steeds meer bewust van hun houding. Dit bewustzijn kunnen ze inzetten wanneer ze een leugen vertellen. Uit onderzoek blijkt dat hoe ouder kinderen worden hoe meer ze liegen. Dit neemt weer af na de adolescentie.
Het hoort erbij
Liegen hoort bij de ontwikkeling van kinderen. Sterker nog, liegen hoort bij de mens. We zijn ons er niet altijd van bewust, maar we liegen vaker dan we zelf denken. De meeste ouders leren hun kind zelfs liegen. Denk maar eens aan de verjaardag van jouw kind waar het een cadeautje kreeg dat het niet zo leuk vond. “Zeg maar dankjewel en dat je het erg leuk vindt”, kan er dan zomaar uit de mond van een ouder klinken. Is dat verkeerd? Of juist sociaal handig?
Hoe ga je ermee om?
Natuurlijk wil je niet dat liegen een gewoonte wordt. Of dat het vormen gaat aannemen die buitensporig zijn. Hoe ga je dan met dat liegen om?
Uit een interessant onderzoek dat is gedaan onder 372 kinderen van 4 tot 8 jaar oud, kwam naar voren dat straffen geen goede oplossing is om liegen tegen te gaan. De kinderen kregen de opdracht niet om te kijken naar een tafel waar speelgoed op lag. De meerderheid van de kinderen deed dat uit nieuwsgierigheid toch. Durfden ze dit toe te geven? Aan een deel van deze groep kinderen werd verteld dat de onderzoeker erg blij zou zijn en het kind zich goed zou voelen als het de waarheid zou vertellen. Het andere deel van de kinderen werd verteld dat ze gestraft zouden worden als ze zouden liegen op de vraag: ‘heb jij omgekeken?’ Opvallend: de kinderen die een straf boven het hoofd hing logen vaker dan de andere groep kinderen. De dreiging van straf had dus niet het gewenste effect.
Ga in gesprek
Wat doe je dan wel? Laat je kind weten dat je eerlijkheid heel belangrijk vindt. Heb je ontdekt dat jouw kind liegt? Ga dan met je kind in gesprek. Vraag je kind bijvoorbeeld: ‘Vond je het spannend om eerlijk tegen mij te zijn? Waar was je bang voor? Hoe kwam het dat je de waarheid niet wilde vertellen?’ En: ‘je voelt je beter als je de waarheid wel vertelt, en ik ook.’ Spreek je waardering uit als je kind eerlijk durft te zijn.
En jij?
Last but not least: geef zelf het goede voorbeeld. Lieg niet tegen je kind. Doe je het wel? Geef het dan ook eerlijk toe. Door kinderen de waarheid te vertellen heb je als ouder de mogelijkheid om te laten zien wat de waarde is van eerlijkheid. Je laat aan jouw kind zien dat jij een betrouwbare bron bent om informatie of wijsheden over het leven op te halen. Hoe mooi is dat!
Bron:
Journal of experimental child psychology
Waarom we allemaal liegen – en niet zo’n beetje ook; Erasmus Universiteit Rotterdam
